AUTODIENST R.B. - VANAF 1926 N.V. AUTO OMNIBUS MIJ "DE STER"
Veel is er niet bekend over dit bedrijf dat slechts 12 jaar bestaan heeft. Daarom leek het een goed idee om de wel bekende feiten eens op schrift te stellen.
In 1922 vroegen de heren C.M. (Cor) Renirie en L.P. (Leen) Boers, gevestigd in de Agniesestraat 87 te Rotterdam een vergunning aan voor een autobusdienst tussen Rotterdam (Oostplein) en Nieuwerkerk (aanvankelijk tot Kortenoord) via de 's-Gravenweg. Op 29 juni 1922 werd de vergunning verleend en op 27 oktober van dat jaar begon de firma R.B. met de exploitatie met twee 16-persoons T-Fords. Het traject werd afgelegd in ongeveer 40 minuten; in beide richtingen werd zeven maal per dag gereden. In eerste instantie was er op zondag geen dienst, maar dat zou later veranderen. Tussen Capelle en Rotterdam ondervond men hevige concurrentie van de M.E.G.G.A. (Maatschappij tot Exploitatie van Goede en Goedkope Autobusdiensten). Het lag in de bedoeling om via Moordrecht door te gaan rijden naar Gouda, maar zover is het nooit gekomen; het eindpunt in Nieuwerkerk kwam op de hoek Kerklaan/Buurpad. Het Buur(t)pad is een oude naam voor het stukje Dorpsstraat tussen de Kerklaan en de ophaalbrug over de Ringvaart. In 1923 startte de O.A.O.M. Gebr. van Gog met de lijndienst op het traject Rotterdam - Gouda. Dit alles gaf weinig hoop voor de toekomst. Reeds twee jaar na de oprichting trok C.M. Renirie zich terug uit het bedrijf; op 18 oktober 1924 werd de vergunning overgeschreven op naam van L.P. Boers, gevestigd Kortekade 80A, Rotterdam. Op 2 juli 1926 werd de vergunning overgeschreven op naam van N.V. De Ster, opgericht 5 juni 1926. Waarschijnlijk vernoemde de heer Boers zijn onderneming naar de gelijknamige molen aan het deel van de Kortekade dat nu Plaszoom heet. Een weekkaart van 1932 vermeldt als vestigingsadres Korte Kade 71.
De eerste dienstregeling van de "Autodienst R.B.", ingaande 30 October 1922. Het voorlopig eindpunt Buurpad in Nieuwerkerk wijkt af van eerdere plannen. Volgens een brief van R.B. aan het gemeentebestuur van Capelle a/d IJssel ging men voorlopig rijden tot Kortenoord omdat de dijk tussen Kortenoord en Moordrecht op dat moment was opgebroken. Het eindpunt in Nieuwerkerk kwam echter op de hoek Kerklaan/Buur(t)pad en de dienst naar Gouda zou er voor dit bedrijf nooit zou komen.
Vanaf 6 december 1927 reed De Ster in Nieuwerkerk enkele honderden meters verder door tot de hoek Dorpsstraat/Onderweg (nu Schoolstraat). Er werd toen om de twee uur gereden; op dinsdag (marktdag in Rotterdam) was er een uurdienst en van doortrekking van de dienst naar Gouda was geen sprake meer. Om niet achter te blijven bij de succesvolle Gebroeders van Gog werd in 1929 een permanente uurdienst ingevoerd. Op 4 maart 1930 werd het eindpunt in Rotterdam verplaatst van het Oostplein naar de Oostzeedijk. Toen van Gog in 1930 overschakelde op een halfuurdienst verhoogde ook De Ster enige tijd later zijn frequentie. Op dinsdag woensdag en donderdag tussen 7.30 en 18.30 en op zaterdag en zondag van 11.30 tot 21.30 werd ook om het half uur gereden, een luxe die de bewoners van de 's-Gravenweg daarna nooit meer gekend hebben.
Aandeel van "De Ster", namens de Directie ondertekend door L.P. Boers en J. v.d. Weyden
De oudst bekende foto uit het R.B.-tijdperk: G.M.C. H 28573 op de Kerklaan bij de kruising met Dorpsstraat/Buurpad te Nieuwerkerk, 1924. Foto: via A.M. den Boer
Nogmaals de G.M.C. H 28573, nu op het Buur(t)pad in Nieuwerkerk, 1926 of begin 1927. De bus is inmiddels ontdaan van routeborden en in een lichtere kleur geschilderd. Naar verluidt waren de bussen van R.B. / De Ster eerst blauw en later geel. Foto: via T.M. Raaphorst
De enige foto van een bus van R.B. / De Ster waarop een wagenparknummer te lezen is: G.M.C. nr. 3, ± 1924/25. Het volledige opschrift bestaat van boven naar onder uit de volgende tekst:: 3 - EIGEN GEW: 1000 KG - MET BEL(ADING): 2500 KG - 22 PERSONEN - AUTOBUSDIENST - R.B. - ONDERNEMERS - RENIERIE EN BOERS. Aangezien de G.M.C.'s over 13 zitplaatsen beschikten moeten er in de bus 9 staanplaatsen geweest zijn. Foto: via S.O. de Raadt
De 3 had een carrosserie van de Rotterdamsche Wagenfabriek W.J. Verbakel. De oorsprong van het bedrijf ligt in 1869. Eerst was dit bedrijf een smederij; later werd het een wagenmakerij. De naam is toen gewijzigd in Rotterdamsche Wagenfabriek. Foto's via W. Verbakel, kleinzoon van de carrosseriebouwer.
Tarievenlijst van 8 april 1929. De tarieven zijn inmiddels verlaagd en op dat moment gelijk gemaakt aan die van Gebr. van Gog, maar met ingang van 5 november 1929 zou van Gog zijn tarieven flink verlagen.
De dienstregeling ingaande april 1929 geeft een uurdienst te zien. Voor de weekendbussen vanaf middernacht geldt dubbel tarief; een vroege voorloper van de huidige nachtbussen.
Weekabonnement van N.V. De Ster, april 1932. Repro via Casper van der Werf. Het verhaal van Casper over dit abonnement: Mijn opa en oma van vaders kant zijn in 1931 getrouwd en toen vanuit Rotterdam naar Nieuwerkerk aan den IJssel verhuisd. Mijn opa (naar wie ik vernoemd ben) kon namelijk aan het werk in de kassen van Nieuwerkerk. Mijn opa en oma woonden op de Kortlandstraat, destijds een straat die vanaf de 's-Gravenweg de weilanden inliep. Mijn vader is als enige in de familie officieel ingeschreven als zijnde geboren in Nieuwerkerk in 1932 maar moet ook vlak na zijn geboorte zijn opgenomen in de rijkskweekschool voor vroedvrouwen aan de Henegouwerlaan in Rotterdam, samen met mijn oma. Mijn opa ging iedere dag op bezoek en heeft daarvoor een weekabonnement aangeschaft bij autobusbedrijf De Ster. Het weekabonnement moet dus uit 1932 zijn.
Rond 1930 waren de Gebr. v.d. Weyden, Speelmanstraat 85 te Rotterdam mede-eigenaars van het N.V. De Ster. De Gebr. v.d. Weyden exploiteerden z.g. "wilde autobusdiensten". In de jaren '30 verdienden veel ondernemers geld met deze diensten. Onder de noemer "toerritten en ongeregeld vervoer" werden vaak lijndiensten zonder vergunning gereden op trajecten tussen verschillende grote steden in Nederland, maar ook naar o.a. Antwerpen, Düsseldorf, Brussel en Parijs. In 1937 maakte de overheid door invoering van het R.A.P. (Reglement Autovervoer Personen) een eind aan de wilde autobusdiensten. Een jaar later kwamen ze weer tot bloei nadat opnieuw een gat in de wetgeving was ontdekt, maar in mei 1939 was het definitief afgelopen met deze niet geheel legale vorm van openbaar vervoer. In de periode 1938-1939 exploiteerden de Gebr. v.d. Weyden een dienst tussen Den Haag en Amsterdam via hun reisbureau "Autocentrale v/h/ D. Greeven" te Amsterdam, dir. W. v.d. Weyden.
In 1930 werd door N.V. De Ster een vergunning aangevraagd voor een busdienst van herberg "De Roode Leeuw" aan de 's-Gravenweg naar Hitland Veer om passagiers uit die buurtschap en Ouderkerk te kunnen bedienen. De vergunning werd geweigerd omdat men van mening was dat Ouderkerk zelf over een busdienst beschikte die aan de eisen voldeed. Nadat in 1934 een nieuwe aanvraag wederom werd afgewezen besloten de exploitanten de lijndienst Rotterdam - Nieuwerkerk te verkopen aan Gebr. van Gog in Capelle aan den IJssel, waarna de onderneming zich onder de naam Gebr. v.d. Weyden uitsluitend op toerwerk en groepsvervoer richtte.
De officiële overname door Gebr. van Gog vond plaats op 16 oktober 1935.
Materieel
Over het materieel van De Ster is niet veel bekend. Er werd begonnen met twee 16-persoons T-Fords; in 1924 verscheen een wagen van het vrij onbekende Zwitserse merk Martini op de weg met 25 zitplaatsen, alsmede de twee hierboven afgebeelde G.M.C.'s met elk slechts 13 zitplaatsen. Rond 1926/1927 volgden drie of vier 21-persoons Studebakers met carrosserieën van de Rotterdamse carrosseriefabriek Lith. Voorts kwamen nog een Reo en een M.A.N. in dienst.
Eén van de drie of vier Studebakers met Lith-carrosserie van De Ster. Repro: J.A.de Vlaming via A. Combee
Dezelfde bus op het begin-/eindpunt in Nieuwerkerk op de hoek Onderweg/Dorpsstraat bij de anno 2007 nog altijd bestaande bakkerij Den Hoed. Chauffeur Bas Albers werkte na de overname van De Ster nog tot ± 1939 bij van Gog. Foto: fam. Albers via C.J. de Koning
Waarschijnlijk dezelfde Studebaker, nu op weg naar Rotterdam op de 's-Gravenweg ter hoogte van de IJsselmondselaan. Foto: Coll, Maarten Visser, Historische Vereniging Capelle via F. van Es
Fabrieksfoto van één der Studebakers van De Ster. Foto: carrosseriefabriek Lith Rotterdam via C.J. de Koning
Deze touringcar, een M.A.N. met 7-deurs carrosserie van carrosseriefabriek Lith schijnt door Gebr, v.d. Weyden bij "De Ster" te zijn ingebracht om bezoekers naar het sanatorium in Hellendoorn te brengen. Dat vervoer vond meestal plaats op zondag en deze bus werd ingezet als concurrent voor Gebr, van Gog, die dergelijke ritten ook uitvoerden. Het kenteken van de bus is H96526, de foto is gemaakt door C. Kramer op de Kralingse Plaslaan in Rotterdam. Op het raam boven het achterwiel hangt een papier van carrosseriefabriek Lith, ± 1931.
Het materieel van De Ster is na de overname in 1935 niet bij van Gog in dienst gekomen. De bekende bushistoricus S.O. de Raadt schreef hierover dat er ten tijde van de overname 7 bussen bij De Ster in dienst waren, die alle naar Gebr. v.d. Weyden gingen. Van der Weyden gebruikte de bussen voor toerritten en personeelsvervoer en later ook voor de dienst Den Haag - Amsterdam. Na het uitbreken van de oorlog verkocht van der Weyden in 1940/41 zijn nieuwste bussen, terwijl de oudere wagens werden omgebouwd tot vrachtauto's.
Plaatsbewijs ± 1960. Opvallend is dat na de overname door van Gog nog tot ± 1964 de naam STER op plaatsbewijzen van de toen reeds lang naar Zevenhuizen doorgetrokken lijn voorkwam.